Айнагүл ТѲЛѲГѲНОВА, 66 жашта, Жайыл району, Сары-Булак айылы
Жайыл районуна караштуу Сары-Булак айылынын Узун-Булак жайлоосу Ош-Бишкек жолунун күн батыш тарабында. Уулдарымдын бири Шерик менчик малын апрель-май айларында жайлоого кѳчүрүп калды.
Суранчы ДҮЙШѲНБАЕВ, журналист, Талас шаары
Элибиздеги айрым бир аша чаап кеткен кѳрүнүштѳр тууралуу сѳз козгоп, муну менен бул макаламда жаңы бир саамалык баштайын деген деле оюм жок. Булар тууралуу далай жолу айтылган жана айтыла берери анык. Кептин баары, каада-салт деп шылтоолоп, ар ким ѳз билгенин жасап жаткандыгына күйүп, арыдан-бери бололу, дурустарын сактап, буруштарынан акырындык менен арылалы деген тилекти билдиргим келет.
Толкун МАМЫРОВА, Талас району
Кыркка чамалап калган Самаган ѳзүнүн жана атасынын жан-жаныбарларга тузак салып, кылтак тартып, аңчылык кылгандары тууралуу бир жолу баяндап берген эле. Ошондо, атасы эмне себептен улам аңчылыкты токтоткону тууралуу кызык окуяны айткан…
Орозбек САМШИЕВ, 84 жашта, Талас району, Кара-Суу айылы
Кушчу уруусунан чыккан сырттан Жѳнѳтбай эки атчан адамга кошулуп, үчѳѳ Суусамыр жайлоосунан жоголгон сегиз жылкыны издеп чыгышат. Ѳтмѳктү ашып түшүп келатканда алыстан карарган мал кѳрүнѳт. Жакындап барышса, мал эмес эле эки аюу уктап жаткан экен.
Бул – зарылып турган адамдын керегине жароо, анын башына түшкѳн кыйынчылыктан куткара туруу. Ажаат ачууга ошол адамдын карызын тѳлѳѳ, ажаатчыл береселерин кѳздѳѳ. Же аласасын ал адам кечип жиберүү, карыз бирдеме берүү, кириптер адамдын башын бошотууга жардамдашуу сымалдар мисал боло алат. Андайлар тууралуу “Ажаатчыл адам”, “Ал жок дебейт”, “Ал ажаатка жок” ѳңдүү жѳрѳлгѳлүү сѳздѳр айтылат. Ажаат ачкандар – элдик адамдар. Айыл ичи мындайлар менен сыймыктанат.
Маалымат булагы: Амантур Акматалиев, “Баба салты, эне адеби” китеби
Бул – кыргыздарда абалтан калган салттардын бири. Мында табакка кошулган улуулар алган устуканын жарым-жартылайын сыйда жеп, калганын анча жылаңачтап жибербей, бирѳѳлѳргѳ (адатта кичүүлѳргѳ, келин-кесектерге) берүүсү. Жейсиңби, жебейсиңби, устукан сунган колду суутпай, алышың керек. Конок табагынын касиети бар. “Жетѳѳнүн бирѳѳ кыдыр” дегендей, алар сунган устуканы менен кошо батасын берип жатпайбы!
Маалымат булагы: Амантур Акматалиев, “Баба салты, эне адеби” китеби
Адамгерчиликтин бир түрү. Бирѳѳлѳрдүн керегине жароо. Бей-бечараларга колдон келишинче карашуу. Аны нарк билгендик кылып катарга алып жүрүү. Жону жукаларга тамак-аш, эгин-тегин берүү. Кийим-кечектеринин эски-ускуларынан чечип кийгизүү. Бул, тилемчиликтен айырмаланат. Биз учкай айткан соопчулук, соопко калуу, сообун алуу, сообун тийгизүү кыргызда абалтан болуп келген. Мындан “Биз жармач кезде жардамы тийген, соопко калган” ѳңдүү кайтарымдары да болот.
Маалымат булагы: Амантур Акматалиев, “Баба салты, эне адеби” китеби
Дастан АЛЫМБЕКОВ 14 жашта. Жакында эле ѳткѳн Республикалык «Сен сүйгѳн кыргыз макалы» жаштар конкурсунун катышуучусу жана сыйлыгынын ээси. Анын «Жабагыны ат болбойт деп кордобо” дилбаяны калыстар тобунун жана конкурстун катышуучуларынын, сыйлык тапшыруу ащземине келген меймандардын кѳкүрѳгүнѳн терең орун алган. Эмесе, Дастандын жүрѳгүнѳн чыккан баяны менен гезиттин окурмандарын да тааныштырып кетүүнү туура таптык.
Азыркы учурда биз өлкөбүздүн келечеги аталган жаштарбыз. Туура, келечек биздин колубузда. Бирок, бизди өкүндүрө турган нерселер көп. Арабызда өлкөнүн келечеги үчүн жан дилинен күйгөн жаштар, ошол эле учурда кайдыгер караган жаштар да көп. Мисалы, ичимдик ичип, колунан келсе да жумуш жасабай, көчө таптап убактысын текке кетирген жаштарыбыз арбын. Бул албетте өкүнүчтүү, ошол эле учурда бизди кубандырган нерсе, мүмкүнчүлүгү чектелсе да, күн сайын ооруп, кыйналып, каалаган жерине басып бара албай, каалаган нерсесин жасай албай жатып да жашоо үчүн күрөшүп, келечектен үмүт үзбөй жөн адамдын колунан келбеген иштерди жасап жүрүшөт. Ушундай жаштарыбыздын бири – Ысык-Көл облусунун Каракол шаарынын 24 жаштагы тургуну – Аскат Букабаев. Ал гемофилия деп аталган кан оорусу менен ооруйт. 11 жыл бою майыптардын арабасында күн кечирип, эки жылдан бери балдакка сүйѳнүп басууга далалаттанууда. Ушундай акыбалына карабай, кол өнөрчүлүктү өзүнүн аракети менен үйрөнүп, жакындарына кубаныч тартуулап келет.
Эмне үчүн акыркы жылдары митинг көрүнүшү адатка айланып, эл бейкапар жашай албай келет? Коомчулукта дале болсо кыжаалаттык, нааразылык, карама-каршылык кѳп? Албетте мындай суроолорго ар ким өз алдынча ой жүгүртүп, ар бири өз деӊгээлине жараша жооп берет. Ал эми биздин бүгүнкү маектешибиздин ой-мүдѳѳсү кандай болду экен?