Oct 20

Айтыбар чечен чалдыккан төрт дарт

Асыкбек Оморов (Чын Темир), жазуучу

Кыргыздар кимдир бирөөгө иш тапшырарда же келин-кыздарынын, уул-балдарынын бир ишинин жыйынтыгы чыкпай калса, аларды каймана түрдө гана зекип, какыс-кукус кылып кекетпей, макал сөздөр менен айтып, мисал келтирип, катуу уялтып койчу. Кээ бир чечендик сөздөрдө, акындардын айтышында сөздөр жаңыланып, колдонулуп ырга кеткени да байкалат. Буга Талым кыз менен Көбөктүн айтышканын мисал келтирсе болот. Бул айтыштын алгачкы формасы – жорго сөз түрүндө табышмакталып айтылган сөз.

Элдик уламага караганда, Талым кыз ашкан сулуу, акылман болуп, эл арасынан эр тандап, эч кимди жактырбай, аягында ким менин табышмактарымды жандырса, ошого турмушка чыгам деп жар салдырат. Ар кайсы аймактардан мен-менсиген акылдуулар, чечендер келип, эч кимиси ал кыздын суроолоруна жооп таба алган эмес. Ошондо Көбөк деген адам Талым кыздын табышмагын таап, сөзгө жыгат. Бул Талым кыздын табышмактары бир нече бөлүмдөн туруп, адамдын эске тутумун татаалдаштырган. Эзелки ата-бабаларыбыз, акылдуу кыздарыбыз кандай татаал көп сөздөр болсо да, баары бир аларга ирээти менен жооп таап, чечмелешкен.

Толугу менен