May 04

Үркүнгө – 100 жыл. “Өмүр көчүнүн” көч иши уланууда!

1015720040Ок менен дем беттешкен Үркүн  окуяларында канчалаган кандаштарыбыз шейит кетти. Ошол азаттык үчүн ажалга каршы аттанган аталардын урпактары өлкөбүз эгемендик алган жылдан тарта Үркүндө шейит кеткендерге куран окутуп, алардын жандары жай алсын үчүн бар аракеттерди көрүп, эскерүү менен катар эстеликтерди орнотуу иштерин аткарып келишүүдө. Дал ушул иштерди аткарууну алгачкылардан болуп тайманбай баштаган “Өмүр Көчү” тобу 25 жылдан берки аткарган ишин улай алдыда дагы “Үркүндүн 100” жылдыгына карата кандай иш-чараларды аткара тургандыгына кызыгып, топ жетекчиси Дөөлөт НУСУПОВ жана топ мүчөсү, архитектор Кайрат НАЗАРБАЕВ менен маек курдук.

Continue reading

May 04

Жусуп  Баласагынга – 1000 жыл

Эрке өстүбү балдарың – жаман адат

Өмүр бою кайгыда жашың агат

1-Жусуп Баласагын

Өзүм педагог болуп 40 жылдан бери балдарды тарбиялап, өстүрүп, ушул ишти аркалап  келе жаткандыктан Жусуп Баласагындын «Кут Билим» китебиндеги таалим-тарбия  саптары мага абдан жагып, окурмандар менен ошол ойлорумду бөлүшсөм дедим. Continue reading

Feb 17

Баатыр кызылчачы – Күлсара Сулайманова

5-К Сулайманова

Бир гектардан миӊ центнер,

Мыкты экен, кана, көрөйүн,

Колуӊуздан өбөйүн.

Колумдун несин өбөсүӊ,

Туурук-туурук капкара,

Көӊүлү айныр жаш бала.

Сулуулук сыпат кимде жок,

Бакыттын өӊү өзүӊдөй,

Бакыт сенин колуӊда,  – деп улуу акын Алыкул Осмонов жазган ыр кыргыздын Күлсара Сулайманова сыяктуу эмгекчил кыздарынын күжүрмөн жетишкендиктерине болгон терең ыраазычылыгынан улам жаралса керек. Continue reading

Jan 29

Байтик баатырдын Керкашка күлүгүнүн чабылышы

10-Керкашка2

(Даректүү баян)

Байтик баатырдын мезгилинде Ала-Тоо боорунда Керкашкадан ашкан күлүк болбоптур. Кайсы жерге, кайсы элге барса да, биринчи Керкашка чыгып, байгенин ээси аталчу экен. Мен бул даректүү окуяны Нарын облусунун Ат-Башы районундагы  Ак-Муз айылында жашоочу 80 жаштагы кудам Жаманкул Оболбековдон 2013-жылдын декабрь айында угуп, жазып алган элем.

Күрдөөлдүү күздүн берекеге толгон мезгилинде Ат-Башы, Нарын тарапта айтылуу баатыр Карачанын ашы өтүп, аны уулу Матай башкарды. Ала-Тоонун ар тарабынан мансаптуу бийлер, бай-манаптар кошумчага деп күтүрөтүп мал айдашып, күлүктөрүн таптап даярдашып, шаан-шөкөт менен келип жатышты.

Continue reading

Dec 27

Кытайдан табылган кыргыз ажосунун айкели

Рисунок1

Макелек Өмүрбай кыргыз ажосунун айкелинин жанында

Кытай Эл Республикасынын жараны, «Тил жана Котормо» журналынын башкы редактору, филология илимдеринин доктору, окумуштуу КАРМЫШТЕГИН МАКЕЛЕК ӨМҮРБАЙ уулу көптөгөн эмгектери менен бирге кыргыздын тарыхын, байыркы кыргыз бийлигин, кыргыз мамлекеттүүлүгүн тынбай изилдеп келет.

Кытай жазмаларынын ишенимдүү булактарына таянуу менен, Кыргыз кагандарынын ысымдарын жана алар тууралуу маалыматтарды Макелек Өмүрбай мындан бир жылдай мурун жазып чыгып, башка гезит беттерине жарыялаган. Кагандар боюнча толуктоо маалыматтары азыркы макаланын этегинде берилип, ал эми өзөгүндө окумуштуунун кыргыздын VIII кылымдагы ажосу Жетисан Бекбай Багачордун Кытайдын Шаншы (Шаньси) провинциясынан табылган айкели, ал тууралуу маалымат жана андагы 61 айкел тууралуу изилдеп-иликтеген ойлору камтылды.

Макаланын сѳз курамынын жазылышын автор ѳзү кандай жазса, ошол бойдон бузбай берүүгѳ аракет кылдык. Кайнарбек Бийлибаев Continue reading

May 02

Кошой-Коргон

 

8-жалпы корунушу

Элизат ТУРСУНОВА, тарых илимдеринин кандитаты

 Кыргыз элинин тарыхына үңүлүп карасак,  азыркы жашап жаткан жерибизде бир нече маданий катмарлардын болгонун билебиз. Бирок, ал маданий катмарлар бүгүнкүбүз жана келечек үчүн кандай таасирин тийгизип жаткандыгын толугу менен аңдай албай жатабыз. Анткени,” кыргыздар көчүп-конуп жүрүп, үй, турак-жай кура алган эмес жана отурукташкан маданияттан алыс” деген калпыс пикирлер дагы орун алып келген. Бирок, узак убакыт кеңири коомчулукка жетпей келген мыкты шаар маданияты, гүлдөгөн архитектура болгондугун акыркы жылдардагы изилдөөлөр дагы бир жолу далилдеп жатат.

Толугу менен

Sep 15

Кыргыз мамлекетинин тунгуч жетекчиси – Иманалы Айдарбеков

3-пКыргыз мамлекеттүүлүгүн түзүүгө бүт акылын, күчүн жумшаган, жүрөгүн орноткон Иманалы Айдарбеков репрессияга дуушар болуп, 1938-жылы 5-ноябрда атууга кеткен.
(1884-1938)

 Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн түзүлүшү 1924-жылы 14-октябрда Бүткүл россиялык БАК РСФСРдин курамында Кара-Кыргыз автономиялык облусун түзүү жөнүндө чечим кабыл алганы менен байланыштуу. Ага Каракол, Нарын, Пишпек, Ош уезддери, Олуя-Ата уездинин Талас өрөөнүндөгү болуштуктары, ошондой эле Анжиян, Кокон, Наманган уезддеринин Фергана өрөөнүндөгү болуштуктары кирген. Облустун убактылуу мамлекеттик башкаруу органы революциялык комитет деп аталган. 1924-жылы 21-октябрда Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун Ревкомунун курамы бекитилип, 12-ноябрда ишке киришкен. Ал комитет облусту убактылуу башкарган атайын бийлик органы болуп 1925-жылдын мартына чейин иштеген. Ревкомдун биринчи төрагасы, башкача айтканда Кара-Кыргыз автономиялуу облусунун биринчи өкмөт башчылыгына Иманалы Айдарбеков дайындалган.

Толугу менен

May 08

Бир кылым мурдагы кыргыздар

5-2

Орто Азияга биринчи келген европалык аял Элла Майяр 1932-жылы Кыргызстанга келип, бир жылдан соң Казакстан, Өзбекстанга саякатын уланткан. Ал кыргыз эли-жери жөнүндө не бир сонун тарыхый фотосүрөттөрдү тарткан. “Тянь-Шандан Кызыл-Кумга чейин” деген тарыхый-документалдуу китебин французчадан Нуралы Турганбаев которгон.

Толугу менен

Feb 02

Зулпукор күмбѳзү

12-кумбоз

Жаңы миң жылдыктын башында Кыргызстандын тарыхы байыркы жана бүгүнкү этностордун келки турмушунун  күкүмдөрүнөн, диний жана тарыхый эстеликтерден кайра түзүлүп жатат. Өзүнүн ата-бабасынын жеринде жашаган ар бир кыргыз өз жолун такай издеп келет жана көзү өтүп кеткен муундардын баалуулуктарына кайдыгер карай албайт.

Чыңгыз Айтматов, 2007-жыл,  август айы, Бишкек шаары

Толугу менен

Jan 25

Рустам МАМАНОВ, коомдук ишмер: “Мектеп формасын киргизип, окуучулардагы кийим атаандаштыгын жоюу зарыл”

4-1Эл-жердин тагдырына, тарыхына, тилине чын дилинен күйүп, өзгөчө жаштардын тарбиясына көңүл буруп, “Жаштарыбызга жакшы билим керек, данды кандай сепсең, ошондой үрөн аласың” деген макалды жактаган коомдук ишмер Рустам МАМАНОВ коомчулукка мекенчил инсан катары таанымал. Жашообуздагы кемтикти толтуруу, кеткенди келтирүү үчүн жасаган анын далалатын бүгүнкү биздин маегибизде байкадык.   

  Толугу менен