Mar 13

Манас атанын Аккуласынын такасы

5-Аккуланын такасы

1968-жылы бул таканы Жылаңач-Бугудан алып келген Болот Исабеков үйүнө келгенде үч күн бою үйүнөн чыкпай, эч ким менен сүйлөшпөй койгон. Анын бүт денесине ошондо жара чыгып, кырк бир күн дегенде араң айыккан. 

Темирбек Токтогазиев, “Манас жаңырыгы” ТРКсынын директору изилдөөчү

Манасчылардын айрым аян-окуяларын укканда ишенбей турган учурум да болоор эле. Бирок, жакында эле, мындай ойлорумду тып-тыйпыл кылып талкалай турган далилди көтөрүп Айбек деген жигит  келди мага. Анын кызыктуу баяны чоң атасы Болотбек Исабеков жана Манас атабыздын Аккуласынын такасы тууралуу болду…

Толугу менен

Jan 21

Кытайда Манастын тарыхый инсан экендигин тастыктаган сүрөттөр бар (уландысы)

Темирбек ТОКТОГАЗИЕВ, журналист, “Манас жаңырыгы” ТРКсынын башкы директору

(Уландысы)

Пекиндин (Чоң Бээжиндин) мамлекеттик музейинен тартып алган картага аябай сүйүндүм. Ушул күнгө чейин мындай картанын бар экендигин билген эмеспиз. Макелек Өмүрбайдын да кубанычы зор болду. Кечинде, жатакка келгенде, картаны “ноутбуктун” экранына чыгарып алып, кыргызчага которуп, ушул Ляо (кидандардын) империясынын убагындагы байыркы картага көпкө үңүлүп тиктеп, өзүбүзгө белгилүү болгон тарыхый маалыматтар боюнча  узакка чейин пикир алмаштык.

Толугу менен

Jan 06

Кытайда Манастын тарыхый инсан экенин тастыктаган сүрѳттѳр бар

JF9A9067

Темирбек ТОКТОГАЗИЕВ, изилдѳѳчү, тележурналист: “Кытайда Манастын тарыхый инсан экенин тастыктаган сүрѳттѳр бар”

Кийинки убактарда Темирбек Токтогазиевдин Манас баатыр тарыхта жашап өткөн инсан экенин изилдеп, тактап, далилдеп жазып жүргөндүгү коомчулукка кеңири белгилүү. “Манас” эпосунун бир канча варианттарын иликтеп, Кыргыз, Алтай, Хакас, Тажик, Казак, Кытай мамлекеттеринин кыйла жерлеринде болуп, чет жердик бир канча Манас изилдѳѳчү окумуштуулар менен жолугушуп, натыйжада, былтыр “Айкөл Манас – тарыхый инсан” деген китебин жарыкка чыгарган. Мына жакында эле Темирбек Токтогазиев Кытай жергесинде бир айга жакын убакыт жүрүп, дагы бир топ ѳзгѳчѳ маалыматтарды топтоп келди. Ал тарыхый материалдар жана сүрөт топтомдору кыргыздар ѳзүлѳрү тууралуу биле элек, уга элек дагы далай тарыхый маалыматтар бар экендигин, нечен сырлар ачылбай жатканын, ѳзүбүздү тааныш үчүн кѳп эмгек, узак убакыттар сарпталаарын далилдеп турат. Эмесе, изилдѳѳчүнүн тѳмѳндѳгү сапар баянына кѳз жүгүртсѳк.

Толугу менен

Dec 20

«Манастын» ЮНЕСКОго карай баскан жолу жана утушу

4-2Гүлнара АЙТПАЕВА, «Айгине» маданий-изилдѳѳ борборунун жетекчиси, филология илимдеринин доктору, Кыргыз мамлекеттик университетинин профессорунун м.а:

Баардык жагынан каржалып турган ѳлкѳбүздүн баардык эле мекеме-уюмдары сыяктуу, биздеги ЮНЕСКО иштери (ЮНЕСКО – илим, билим, маданият боюнча бириккен улуттардын уюму) боюнча Улуттук комиссиясынын катчылыгы да ѳп-чап жашоо кечирип келет. Бул жерде расмий түрдѳ 2 гана адам иштеп, аз айлыкка кайыл болуп, кыргыздын материалдык эмес маданий мурастары жана Кыргызстандын намысы үчүн ѳз күчтѳрүн мекенчилдик дымакта жүргүзүшѳт.  

Толугу менен

Apr 04

Манасчылар

Бакыт АБЫЛОВ

Улуу Манас – бул байыркыны, кечээкини, бүгүнкүнү, эртеңкини туюндурган бир бүтүндүк. Андыктан:

Алтындай сѳздү куюлткан,
Айк
ѳлдү айтып туюнткан,
Шекердей с
ѳзүн куюлткан,
Шерлерди айтып туюнткан,

Элирип айтып киргенде,

Табиятты кубулткан,

Обондон жамгыр куюлткан,

Күн-түнд
ѳп айтып «Манасты»,
Айрандай элди уюткан

манасчылар жѳнүндѳ сѳз кылмакчыбыз.

Байыркы манасчылар: Ырамандын Ырчы уулу, Жайсаң ырчы, Токтогул ырчы, Келдибек Карбоз уулу, Балык Кумар уулу, Акылбек ж.б.

Толугу менен

Apr 04

Гений жөнүндө баллада

(Алп манасчы Саякбай Каралаев жөнүндөгү китептен үзүндү)

Каныбек ИМАНАЛИЕВ, коомдук ишмер, журналист

МАНАСЧЫ КИМ?

Чынында эле манасчы ким?

Манасчы – бул өткөн-кеткенди, тээ качанкы бир атам заманды көз алдыңа элестеткен санжырачы.

Манасчы ким?

Албетте, байыркынын баянын саймедиреген жомокчу.

Ал өткөн доорду бүгүнкү күнгө байланыштырып турган көпүрө. Оңой эле бизди миң жылга артка алпарып коё алат.

Манасчы – бул жан-дүйнөңдү козгоп, көңүл эргитип айгай салган төкмө.

Ойду нускалап айткан чечен. Жүлүндү муздатып, жүрөктү сыздаткан кошокчу.

Ырчы гана эмей, ал ырды ойлоп чыгарган акын. Ага обон салган обончу.

Эр жүрөктүүлүктү даңаза кылып, чакырык таштаган эрен.

Сөздү алтын, күмүш, бермет, жакут менен шөкөттөгөн зергер.

Сөз менен баян кылып, сөз менен элес тарткан сүрөткер.

Толугу менен

Apr 04

Манасчы жана илме кайып дүйнөсү

Талантаалы БАКЧИЕВ, манасчы, филология илимдеринин кандидаты

Элдин ишеними боюнча «тандалгандар гана манасчы боло алат». Бирок аларды кимдер тандайт? Тандоо учурунда алар кандай сынактардан өтөт? Деги эле бул өзү кандай сырдуу дүйнөгө оролгон кубулуш?

Белгилүү орус окумуштуусу Н.Рерих өзүнүн «Түбөлүктүүлүк жөнүндө…» аттуу китебинде мындай дейт: «Манас – бул жогорку деңгээлдеги аң-сезимдин чыңалуусунун натыйжасында жаралган нур, жарык. Ал эми анын адамзатка, ааламга болгон баалуулугун изилдеп, турмушка колдонуунун учуру келди» (5.172). Ооба, кыргыз сыйынса да, колдоо сураса да, алкаса да, сүйүнсө да, кайгырса да «Манас!» деп, Манаска кайрылат. Манастын өзүн эле эмес, анын дүйнөсүн, энергиясын жана ага тийиштүү бардык кубулуштарды да өзгөчө ыйык тутат. Манас дүйнөсүнүн табигый бир көрүнүшү катары, «Манас» баянын айткан манасчылардын да эл ичиндеги орду обурактуу. Көчмөн кыргыз элинин сыйынганы жана тайынганы Манас. Мунун себеби эмнеде? Өңгөсү өңгө, бирок Манаска болгон элдик ишеним ушунчалык терең, ушунчалык бекем! Мунун төркүнү эмнеде? Эмне үчүн жалпы кыргыз эли (эл ичиндеги кайсы бир уруу эмес) бир Манаска жана анын дүйнөсүнө ушунчалык зор маани бөлүп, аны кыргыз элинин колдоочусу-пири, куту катары тутуп келет?

Толугу менен

Mar 29

Истуденттердин Манас айтуу мелжеши дабдабалуу ачылды!

Дабыт АБДЫЛБАРЫ уулу, Кытай, Ланжу шары

РЕДАКЦИЯДАН: Гезитибиздин негизги максаттарынын бири этникалык кыргыздардын жашоосун чагылдыруу жана маданий-маалыматтык деңгээлде эл аралык алаканы күчѳтүү болуп саналгандыктан, редакциялык жамаат байланыш мүмкүнчүлүктѳрүнѳ олуттуу кѳңүл бурмакчы. Ушундан улам гезитибиздин мындан аркы сандарына кытайлык кыргыздардын коомдук-маданий турмушунан маалымат берип турмакчыбыз. Учурда Кытайдын ар кайсы провинцияларында билим алып жаткан кытайлык-кыргыз студенттеринин активдүү катмарынын ѳкүлү жана бир топ маданий-коомдук иш-чаралардын демилгечиси, ошондой эле уюштуруучусу Дабыт Абдылбары уулун биздин гезитибиздин кытайдагы кабарчысы катары тааныштырмакчыбыз. Дабыт мырза учурда Кытайдын Ланжы (Ланжоу) шаарында, Түндүк-Батыш улуттар университетинде филология кесибин аркалап келет. Тѳмѳндѳгү анын макаласы жакында кызуу ѳткѳн «Манас» айтуу тууралуу болду.

Толугу менен