Кубаттануу
Кыйын кезеңден чыккан адамдар күчтүү, кубаттуу адамдар. Кыйын кезеңден чыга албаса, ал – кубатка жетпеген адам.
Кубаттануу
Кыйын кезеңден чыккан адамдар күчтүү, кубаттуу адамдар. Кыйын кезеңден чыга албаса, ал – кубатка жетпеген адам.
ЖАРАТТЫ ТЕҢИР СЕНИ АДАМ КЫЛЫП,
АДАМДЫК ЖҮРӨГҮҢДҮ АДАЛ КЫЛЫП
Гүлсина Өмүрбекова
Кыргыз Республикасынын Эл сүрөтчүсү, «Токтогул» атындагы мамлекеттик сыйлыктын жана үчүнчү даражадагы «Манас» орденинин ээси Жоомарт Кадыралиевдин төрөлүшү тууралуу энеси Гулайым апанын төмөнкүчө эскергени бар экен:
«Жоомарт боюмда бар кез. Түшүмдө Жылуу булактын көзүндө отурган экемин. Жогору жактан топ атчандар көрүнүп калды. Мени көрүп, ылдыйлап түшүп келишти. Мен апкаарып, сүрдөп кеттим. Манас… Манас Аталар экен дегендей түшүнүк болду. Аттары да абдан чоң, туяктары эле кемегенин ордундай, өздөрү болсо абдан зор кишилер экен, нурунан көз уялат. «Балам, тилегиң кабыл болсун! Аман-эсен көз жарып ал, уулуңду жакшы бак, биз кайрылып келебиз» деп жүрүп кетишти. Андан кийин, ошол аталардын колдоосу, тилек, батасы менен Жоомартым жарык дүйнөгө келди». (Г.Өмүрбекованын эскермелер жыйнагынан).
Үй-бүлө жөнүндө сөз кыла турган болсок, эң биринчи атадан баштайлы, себеби, атанын жолу улук. Үй ээси – эркек.
Үй-бүлөдө атанын ролу абдан маанилүү. Биринчиден, ата-эне менен чогуу, ынтымактуу үй-бүлөдө жашаган бала – толук үй-бүлөдө жашаган бала. Мындай бала – ырыстуу бала. Атанын мээримин, тарбиясын, таалимин, камкордугун көрүп чоңойгон бала – бактылуу бала. Андай баланы «жакшы атанын уулу экен», же «атанын таалимин көрүп өскөн бала
Жашоо жолунда адам көп нерсеге кабыл болот. Бирде адам бийикте, бирде адам төмөндө.
Төмөндөгөн учурда адам илдетке, сарсанаага, жүккө дуушар болот же болбосо азапка, кайгыга, түмөн түйшүккө кирептер болуп, андан жалаага, айыпка, докко дуушар болот. Ошондон улам адам кичирейип, бүрүшүп, сынышы мүмкүн. Ушундай жагдайда, абалда адам тазалануусу зарыл.
Кубалап ишти көп кылган
Кучак жайып эл жыйган
Манас болгон кыргызда
Жомокто калып баяны
Жоголуп кетти далайы, – деп “Негиз” китебинде жазылгандай, көпчүлүк учурда баатырларыбыздын жасаган эрдиктери жомокко айланып, эл оозунда айтылып калса, кээ бир баатырлардын эрдиктери ар кандай саясый себептер менен же баскынчы бийликтин таасири менен эл арасында көп айтылбай, бааланбай калган. Мына ошондой көп айтылбай-бааланбай калган баатырлардын бири – Түштүктөн чыккан белдүү инсан Кубат бий же хан Кубатбек болгон.
Өткөн кылымдын 80-жылдарынын башында өндүрүштүк тажрыйбамды кыргыз радиосунун музыкалык редакциясында өтөп калдым. ““Суроолор боюнча концертти” түзөсүң” деп редакциянын башкы редактору мага тапшырды.Концерттик программаны угармандардан келген каттарынын негизинде түзчүмүн. Ошондо Таттыбүбү Турсунбаеванын аткаруусундагы ырларды көп суранышчу.
“Тоо бузулуп, көл болду, көл козголуп тоо болду” дегендей, жергебиздеги көптөгөн тарыхый-археологиялык эстеликтерибиз улам мезгил жылышып доор алмашкан сайын, улам жер толгонуп силкинген сайын боз топурак бооруна тереӊдеп катылып барат. Бир кезде гүлдөп өнүккөн шаарлардын орду азыр боз топого айланып, кээси таштанды жамынып жатса, кээси жаӊы курулган үй-жай, имараттардын, короо жайлардын астында калып калган. Андан дагы жаманы, кара казуучулардын капсабына кабылып уурдалып, ташылып сыртка сатылып кеткендери канча. Кантсе да, маданияттын маанилүү маалыматтарын, мындай тарыхый шаарларды коргоого аракет кылсак жакшы болмок деген илгери үмүт менен ушул багытта изилдеп жүргөн археолог, окумуштуу Кубат Табалдиев менен маектештик.
Кыргыз философия илиминин, аюрвед илиминин доктору, дарыгер Жолдошбек СУЛТАНОВ сырт жерде 20 жылга жакын убакыт жашап, ар элдин, ар диндин, ар аймактын өзгөчөлүгүн, жашоосун, ички-сырткы дүйнөсүн таанып келгенден кийин, азыркы учурда Кыргызстанга биротоло отурукташып, кыргыз элинин өзүн-өзү таануусуна салымын кошуп, жалпыга маалымдоо каражаттарында, жеке жана коомдук жолугушууларда өз тажрыйбасын, баамын, билген билимин жана илимин эл менен бөлүшүүдө.
Айбек БАЙЫМБЕТОВ, мекенчил жаштардын өкүлү
Кытай тилинде кризисти түшүндүргөн сөз «коркунуч» жана «мүмкүнчүлүк» деген эки иероглифтен (危机) куралат, дал ушул эки түшүнүк менен алардын кризиске болгон мамилесин түшүнсө болот.
АДАМДЫН ӨЗГӨРҮҮСҮ
Жашоонун шаңы менен, талаптын күчү менен адам өзгөрөт, өсөт, өркүндөйт. Эгер адам өзгөрбөсө, изденбесе, аракет кылбаса – адам мезгилден артта калат, жашоо шартын өзгөртпөйт, өзүн өстүрбөйт.
Күндөн күнгө, айдан айга, жылдан жылга өзгөрбөгөн адам – артта калган адам. Күн тартиби, жашоо нугу улам-улам өзгөрүүдө. Өзгөрүүнү байкаган адам – көрөгөч адам. Өзгөрүүгө моюн сунбаган адам – кежир адам. Өзгөрүү – жашоонун талабы. Өзгөрүү – мезгил талабы. Эң биринчи өзгөрүү: ойдо, сөздө, кыймылда болуш керек. Кээ бир учурда өзгөрүү – муктаждык. Бул шарт аткарылбаса – адам ийгиликке жетпейт. Бул шарт аткарылбаса – адам байыбайт жакшы жакка.
Жашоонун ыргагы, тартиби акырындан (билинбестен) өзгөрүүгө дуушар болот. Бул – мыйзам.