Республиканын борбору, баш калаабыз көрктүү, көзгө жагымдуу болуусу абзел. Анткени, чет жактан келген меймандар кызыгуу менен шаарды аралап, сүрөткө түшүшүп, өз жерине барганда суктана айта тургандай болушу керек эмеспи. Биз деле чет жакка чыгып келсек, алардын маданиятынан баштап каада-салтаны дейре кызыгып көрүп, көрктүү скульптуралык ансамблдеринин алдында сүрөткө түшүп келип, дос-туугандарга маашырлана кеп курабыз да. Ошонун сыўарындай эле, эзелтен берки карт тарых жолубузду чагылдырган, бизди кубандырар, сыймыктантар кандай скульптуралык ансамблдерибиз бар деген суроо койгубуз келет.

Четтен келген конок адегенде эле шаарга кирип келип филармониянын алдындагы скульптуралык эстеликтерди баамдашы мүмкүн. Бирок, бул жердеги чок ортодо орнотулган «Манас» атабыздын турпаты дух бере албаганы өкүнүчтүү. Ал эми борбордук Ала-Тоо аянтындагы «Эркиндик» аттуу эстелик эркиндик эмес эле, эри жок калган армандуу аялга окшоп, түндүк көтөрүп, этеги ачылып, ээлигип, кайдадыр учканы жаткандай элес калтырат. Анын канатын көрүп андан ары толгон-токой аргасыз ойлорго чөгөсүў. Ушул эстелик жөнүндө менин билишимче буга чейин көп жазылып, айтылды, карапайым калк каалабай, жактырбай жатса да, али күнгө чейин жогору жактагылар кулак какпай келди. 

Илгери атам атасынан угуп калган сөздөрүн мен бала кезде айтып калар эле: калмактардын ханы кыргыздарды кырып түгөтө албай жаны ачыганда, «Ушул элди тукум курут кылып жоюп, жалаў аялдарын калтырып, жесирлерине түндүк көтөргүзсөм» деп тиленчү экен. Ошондон улам катуу жини келгендерине калмактар «катыныў түндүк көтөрүп калсын» деп каргайт экен.

Жумурткага жантая отурган канатчан аял түндүктү көтөрүп кайсы ойду көксөөдө? Балким, мында бир сыр катылып жүрбөсүн. Кандай болгон күндө да бул эстеликти алып салып, адамдарга дух берчү зор скульптуралык ансамбль коюш керек. Өткөн жылы баш калаабыздын ортосуна калмак хандарын коюп алып билбей калдык деп бир катуу уят болдук эле. Эми, менин оюмча, Т.Садыков да бир оюн айтаар. Дегеним, Баткенде ушул эле эстеликтин көчүрмөсү коюлган экен, аны да алуу керек. Бизде өнөрлүү, таланттуу адамдар көп. Чогултуп, конкурстун негизинде эл жактырган мыкты скульптураны тандайлы. Азыр мезгил да, коом да муну талап кылууда.

Нурланбек МАТЫЕВ, мамлекеттик салык кызматынын статс-секретары

(Көк асаба, №10, 11-май, 2010-жыл)